En defensa dunha rede libre

Autores e xuristas do Estado Español reclaman unha rede libre, mais tamén dos intereses empresariais e económicos. Esta é unha clara aposta pola democratización con maiúsculas de internet. Un paso adiante na construción dunha sociedade máis xusta desde o coñecemento e a cultura. Grazas a Xabier Pérez Igrexas pola tradución ao galego.

Manifesto: En defensa dunha rede libre.

O recente “Manifesto en defensa dos dereitos fundamentais en Internet” foi subscrito por multitude de administradores de webs, bloggers e simples usuarios da Rede dun moi amplo abanico político. Revisando o escrito e dito sobre este manifesto, atopamos que temos algúns compañeiros “de viaxe” realmente incómodos. Xunto a quen apoian con sinceridade a libre difusión da cultura en Internet, un grupo de asinantes subscríbeo só para oporse ao goberno de Zapatero desde a dereita máis montaraz. Entre eles atopamos a xornalistas que defenden a libre descarga de películas ou música desde Internet pero son celosos gardiáns doutras formas moito máis inxustas e colonialistas de propiedade privada.

A esquerda e a dereita loitaron, loitan e loitarán pola titularidade dos medios de produción, este é o motor da historia, impulso que, por obvio, adóitase ocultar. Na actual orde mundial, as propiedades intelectual e industrial convertéronse nun instrumento de acumulación de capital máis eficaz que ningunha industria ou comercio.

A explotación do dereito de autor, lonxe de responder ao seu teórico obxectivo, o sustento dos creadores, utilizouse como elemento de dominación, como arma ao servizo da caste cultural máis acomodaticia co sistema establecido. No caso de Estados Unidos, representa un valor estratéxico. A riqueza dunha nación pode chegar a basearse na imposición de taxas por utilización de propiedades inmateriais de todo tipo, incluído o uso de sementes ou variedades animais patentadas. Desde unha óptica transformadora que aspira a unha sociedade máis xusta e igualitaria, só cabe apoiar e promover o libre coñecemento.

Defendemos a democratización da cultura porque a creación fana as colectividades a través de determinados individuos e non ao revés, como se adoita pensar. Consideramos que o sistema de royalties que só beneficia a uns poucos é inxusto, tanto para as patentes científicas como para a expresión da creatividade humana. Por iso cremos que non se trata de que os autores cambien de amos. A cultura libre debe estar insere nun movemento colectivo que vaia máis aló das rendas dun tipo ou outro de empresario. Son moitos os creadores que se definen como traballadores da cultura e aspiran a unha remuneración que lles permita manterse e non a seguir gañando máis aló do esforzo realizado. O problema non radica en como seguir cobrando dereitos, senón no xeito de facer que as contribucións intelectuais, artísticas ou científicas pertenzan realmente a toda a sociedade e non só a quen teñen o privilexio de explotalas.

Como en tantas ocasións é preciso deixar ao carón, sequera un momento, o etnocentrismo do primeiro mundo e recordar que para unha verdadeira diminución da brecha dixital hai condicións previas: a chegada da electricidade ao domicilio, diñeiro para comprar un computador, un Estado que che ensinou a ler e escribir, e comer, e ter un teito e un médico para cando che pos enfermo. Éraa dixital non poderá lograr iso se non é imbricándose na loita dos pobos.

Tanto como a democratización da cultura, con máis razón cabe defender a democratización de toda a economía. Non parece razoable aplicar neste debate o termo "democracia" tan superficialmente como se está facendo. Se a maioría dos internautas está en contra do peche de páxinas Web que facilitan o intercambio de arquivos, unha gran maioría de cidadáns está a favor de repartir entre todos a riqueza da que se apropian empresas como o Banco de Santander, Repsol ou Telefónica, distribución que segue a mesma lóxica de quen pedimos un coñecemento universal, e que ninguén ousa expor por unha evidente cuestión de correlación de forzas.

Para reivindicar Internet como un dereito, non como un slogan publicitario, é preciso incluílo dentro do público, como a educación ou a sanidade, e non deixalo en mans de provedores privados que poden acabar coa neutralidade da rede á marxe da lexislación só con aumentar o custo de subir contidos. Sabemos que nas nosas sociedades entregadas á privatización é unha reivindicación difícil, pero necesaria e un goberno que realmente represente ao pobo que o elixiu debería ser capaz de levala a cabo.

No ámbito da cultura hai propostas audaces como a de distribuír o cine español subvencionado baixo licenza copyleft, lexislando para que a percepción de axudas públicas determine a publicación de obras con licenzas libres para lograr a súa máxima difusión. Ou as que pasan pola nacionalización da SGAE e demais entidades de xestión para que a retribución aos creadores deixe de ser unha cuestión privada. Iniciativas como a Carta para a innovación, a creatividade e o acceso ao coñecemento, aínda insuficientes, apuntan a posibilidade de construción de regras distintas. Os intereses que se opón a iso son poderosos. Pero neste momento a evolución dos medios de reprodución abre unha oportunidade para que ningún conglomerado mediático poida decidir que produtos culturais merecen ser distribuídos e cales non. Trátase de entender o P2P como unha gran biblioteca común e non como, unha vez máis, servizos en streaming onde sexan as discográficas ou as editoriais ou as novas empresas da Web quen decidan que soa, lese, imaxina.

Preguntámonos se o goberno ten algún interese, aínda que sexa mínimo, en investigar novos modelos. Nin a lóxica da prohibición, nin tampouco a lóxica do cambio de amo. A política das multinacionais do entretemento foi dirixida a un só obxectivo: expoliar á Humanidade do seu patrimonio cultural. O cambio no modo de reprodución das creacións podería supor un avance para todos. Quizá non sexa fácil. Pero, por unha vez, non é moito máis difícil que prohibir e castigar. Trátase de recuperar a rede para todos os seres humanos e non para as grandes empresas que cada día aprópianse dela un pouco máis.

Subscriben:

Carlos Martínez, xurista, Pascual Serrano, xornalista e escritor, Carlos Sánchez Almeida, avogado, Belén Gopegui, novelista, Santiago Alba, escritor, Ignacio Ramonet, xornalista e escritor, Alex da Noz, músico, Carlos Fernández Liria, filósofo e escritor, Isaac Rosa, escritor, Mercé Molist, xornalista, Constantino Bértolo, editor, Carlo Frabetti, escritor e matemático, Rosa Regás, escritora, Irene Amador, antropóloga, Antonio Arco, músico.